«Βάζουμε τέλος στις ουρές της ντροπής στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ. Αρχίζουμε με τους συμπολίτες μας που έχουν τη μεγαλύτερη ανάγκη». Τάδε έφη Κυριάκος Μητσοτάκης στις 7 Αυγούστου 2019.
Εξι χρόνια μετά, στη δεύτερη θητεία του, οι ουρές της ντροπής στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ ζουν και βασιλεύουν. Εξι χρόνια μετά, δεκάδες χιλιάδες ασθενείς συρρέουν καθημερινά από νωρίς το πρωί μέχρι όποια ώρα εξυπηρετηθούν στα 38 φαρμακεία ΕΟΠΥΥ της χώρας, για να προμηθευτούν ένα ή και περισσότερα από τα 709 φάρμακα που διακινούνται αποκλειστικά μέσω αυτή της οδού, με διαχρονική απόφαση όλων των κυβερνήσεων. Εξι χρόνια μετά, οι συνθήκες παραμένουν προσβλητικές για αυτούς τους 500.000 ασθενείς, χωρίς να μπορεί κανείς να τους εξηγήσει γιατί γίνεται όλο αυτό.
Το «τολμηρό άλμα στο μέλλον προς όφελος πάντα των πολιτών», που είχε δεσμευτεί ότι θα επισυμβεί στον ευαίσθητο και πολύπαθο χώρο της Υγείας στην πρώτη του θητεία ο πρωθυπουργός Κυρ. Μητσοτάκης, κατά την πρώτη επίσκεψή του στο υπουργείο Υγείας, στις 16 Ιουλίου 2019, με τότε υπουργό τον Βασίλη Κικίλια, δεν έγινε. Τίποτα απολύτως δεν έγινε και με τη «διανομή φαρμάκων σε βαριά νοσούντες στο σπίτι, στον χώρο νοσηλείας ή στα φαρμακεία της γειτονιάς», όπως έλεγε τότε.
Στημένα και επαναλαμβανόμενα
Ούτε τα στημένα σόου του σημερινού υπουργού Αδωνη Γεωργιάδη, όπως το προχθεσινό στο φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ στη Λεωφ. Αλεξάνδρας, με μοναδικό στόχο να επαναφέρει τα χιλιοειπωμένα μέτρα της κυβέρνησής του -διανομή φαρμάκων κατ’ οίκον, στον χώρο νοσηλείας ή στα φαρμακεία της γειτονιάς-, λύνουν το πρόβλημα μισού εκατομμυρίου συμπολιτών μας.
«Στο φαρμακείο αυτό γνώριζε από τον Νοέμβριο ο υπουργός ότι συνταξιοδοτούνται δύο υπάλληλοι και θα χρειαστεί κόσμος, αντ’ αυτού όμως παίρνει φαρμακοποιούς του ΕΟΠΥΥ και τους στέλνει σε άλλον οργανισμό». Κώστας Κερασίδης, πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων στον ΕΟΠΥΥ
«Το θέμα έχει εργαλειοποιηθεί από τον υπουργό Υγείας» καταγγέλλουν οι εργαζόμενοι του ΕΟΠΥΥ, που δεν κρύβουν την ενόχλησή τους από τους χειρισμούς του. Διαψεύδουν, μάλιστα, ότι ο υπουργός πήγε στο φαρμακείο, το βρήκε κλειστό και κάλεσε κλειδαρά. Ο πρόεδρος του Συλλόγου Εργαζομένων στον ΕΟΠΥΥ, Κώστας Κερασίδης, αποκάλυψε (ANT1) ότι «το διπλανό φαρμακείο ειδοποίησε την υπηρεσία και πήγε κλειδαράς και άνοιξε το φαρμακείο. Η προϊσταμένη πήγε στις 08.15 και ο υπουργός πήγε αργότερα, πώς γίνεται αυτό;», αναρωτήθηκε.
Ο ίδιος ανέδειξε το πρόβλημα της υποστελέχωσης. «Δύο χρόνια ζητάμε ενίσχυση προσωπικού, αλλά δεν κάνει τίποτα», τόνισε και πρόσθεσε ότι «στο φαρμακείο αυτό γνώριζε από τον Νοέμβριο ο υπουργός ότι συνταξιοδοτούνται δύο υπάλληλοι και θα χρειαστεί κόσμος, αντ’ αυτού όμως παίρνει φαρμακοποιούς του ΕΟΠΥΥ και τους στέλνει σε άλλον οργανισμό».
«Υπάρχει συμφωνία μεταξύ βιομηχανίας, ΕΟΠΥΥ, φαρμακείων για το πώς θα μπορούσε ένα κομμάτι να μεταφερθούν σε ιδιωτικά φαρμακεία», δήλωσε ο υπουργός Υγείας, χθες, χωρίς να αποκαλύψει ποια είναι αυτή η συμφωνία, για να παραδεχτεί αμέσως μετά ότι δεν υπάρχει καμία συμφωνία: «Θα πρέπει να υπάρξει εσωτερική συζήτηση και προσδοκώ πως το τελικό σχέδιο θα είναι έτοιμο σε περίπου 10 μέρες από σήμερα» και «το υπουργείο βρίσκεται σε συνεννόηση με τον Πανελλήνιο Φαρμακευτικό Σύλλογο (ΠΦΣ) και τους εκπροσώπους των φαρμακευτικών επιχειρήσεων, προκειμένου να διερευνηθεί το εάν μπορούν να διατεθούν ορισμένα Φάρμακα Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ) από τα ιδιωτικά φαρμακεία».
Με αφορμή το περιστατικό του κλειστού φαρμακείου, ο Αδ. Γεωργιάδης συγκάλεσε χθες σύσκεψη, στην οποία μετείχαν εκπρόσωποι των φαρμακευτικών επιχειρήσεων (ΣΦΕΕ, ΠΕΦ, PIF), του ΠΦΣ, της Εθνικής Συνομοσπονδίας Ατόμων με Αναπηρία (ΕΣΑμεΑ), ο υφυπουργός Υγείας Μάριος Θεμιστοκλέους, ο γενικός γραμματέας Στρατηγικού Σχεδιασμού, Αρης Αγγελής, η διοικήτρια του ΕΟΠΥΥ, Θεανώ Καρποδίνη, και ο σύμβουλος του υπουργού σε θέματα φαρμάκου, Μπάμπης Καραθάνος. Στην εισαγωγική του τοποθέτηση, ο υπουργός Υγείας τόνισε πως η σύσκεψη δεν είναι αποτέλεσμα του χθεσινού περιστατικού, καθώς ήταν προγραμματισμένη από πριν, αλλά λίγο αργότερα είπε πως «λόγω του χθεσινού περιστατικού, δεν υπάρχουν περιθώρια για άλλη αναβολή».
Μετά το πέρας της σύσκεψης, ανακοίνωσε: α) την πρόσληψη από τον ΕΟΠΥΥ 20 φαρμακοποιών με μπλοκ παροχής υπηρεσιών «μέσα στα επόμενα 24ωρα, για να ενισχύσει τα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ όπου έχουν πρόβλημα και να επιταχυνθεί η εξυπηρέτηση των ασθενών». β) «Από σήμερα μετακινούμε σε άλλους κόμβους που έχουμε ορίσει τα φάρμακα 1Α που είναι για νοσοκομειακή χρήση, έτσι ώστε να μη συμπίπτουν οι εκτελέσεις αυτών των συνταγών που είναι μαζικές και μεγάλες, με τον κόσμο που περιμένει στην ουρά. Αυτό θα μειώσει περίπου την κίνηση στα μεγάλα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ κατά 10%». γ) Την τριμερή συμφωνία για τη μεταφορά ενός κομματιού των εκτελούμενων συνταγών -εφόσον το επιθυμεί ο ασθενής- σε ιδιωτικά φαρμακεία.
Φάρμακα Υψηλού Κόστους
Τι είναι προς το συμφέρον των ασφαλισμένων; Να έχουν πρόσβαση στο απαραίτητο για την υγεία τους φάρμακο εύκολα και γρήγορα, είτε αυτό είναι στο νοσοκομείο, στο Κέντρο Υγείας, στο φαρμακείο του ΕΟΠΥΥ ή και της γειτονιάς. Γιατί υπάρχουν τόσα λίγα φαρμακεία ΕΟΠΥΥ; Γιατί όλες οι κυβερνήσεις διατηρούν το ίδιο καθεστώς; Γιατί ταλαιπωρείται ο βαριά ασθενής καθημερινά; Γιατί δεν λύνεται το πρόβλημα; Θα αλλάξει κάτι τώρα;
Η σημερινή πολιτική ηγεσία του υπουργείου Υγείας ακολουθεί πιστά τον δρόμο που χάραξαν ένας ένας οι προκάτοχοί της, εφαρμόζοντας πολιτική με γνώμονα τον φαρμακοβιομήχανο. Τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ), που δεν είναι όρος ιατροφαρμακευτικός αλλά οικονομικός, είναι άλλη μία ιστορία «οικονομικής βοήθειας» των κυβερνήσεων στη φαρμακοβιομηχανία. Ας πάρουμε τα πράγματα από την αρχή.
Το 2010, η μνημονιακή κυβέρνηση αποφασίζει τα Φάρμακα Υψηλού Κόστους να μην πωλούνται από τα ιδιωτικά φαρμακεία αλλά από τα φαρμακεία των δημόσιων νοσοκομείων και των ασφαλιστικών ταμείων, προκειμένου να μειώσει την κρατική δαπάνη για τα φάρμακα αυτά. Αποσύροντας τα εν λόγω σκευάσματα από τα φαρμακεία, η κυβέρνηση έβγαλε από τη μέση τους μεσάζοντες, φαρμακοποιούς και φαρμακαποθήκες, εξοικονομώντας τα ποσοστά κέρδους των δύο κλάδων. Οι τελευταίοι πλέον δεν συμμετείχαν στη διακίνηση και πώλησή τους.
Το 2013, ήρθε η τότε κυβέρνηση και ό,τι είχε εξοικονομήσει από τα ποσοστά κέρδους φαρμακείων και φαρμακαποθηκών το χάρισε στις φαρμακοβιομηχανίες, αυξάνοντας τις τιμές των συγκεκριμένων σκευασμάτων. Με τη νέα τιμολόγηση των Φαρμάκων Υψηλού Κόστους (ΦΥΚ), οι φαρμακοβιομηχανίες είδαν τα έσοδά τους να εκτινάσσονται στα ύψη.
Αυτό που συμβαίνει με τα ακριβά φάρμακα, όπως εξηγούσε τότε ο Ανδρέας Γαλανόπουλος, τέως πρόεδρος του ομίλου ΠΡΟ.ΣΥ.Φ.Α.Π.Ε. και αντιπρόεδρος της Ομοσπονδίας Συνεταιρισμών Φαρμακοποιών Ελλάδας (ΟΣΦΕ), «είναι χαρακτηριστικό παράδειγμα της αδυναμίας της κυβέρνησης να τα βάλει με τις φαρμακοβιομηχανίες». «Ζημιώνονται ασθενείς, ασφαλιστικά ταμεία, φαρμακοποιοί και φαρμακαποθήκες, για να κερδίσει ένας: οι φαρμακοβιομηχανίες. Πρόκειται για μια ευγενική χορηγία των κυβερνήσεων προς τις φαρμακοβιομηχανίες».
Ποιος είναι όμως ο εμπνευστής της τακτικής μείωσης του ποσοστού κέρδους φαρμακοποιών και φαρμακαποθηκών, ζημίας των ασφαλιστικών ταμείων και των ασθενών και αύξησης του κέρδους των φαρμακοβιομηχανιών;
Την τακτική που πέρασαν, στις 30 Απριλίου 2010, οι υπουργοί Οικονομίας Λούκα Κατσέλη, Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης, Ανδρέας Λοβέρδος, και Υγείας, Μαριλίζα Ξενογιαννακοπούλου, είχαν περάσει στις 31/12/2009 οι τότε υπουργοί Υγείας, Δημήτρης Αβραμόπουλος, και Απασχόλησης και Κοινωνικής Προστασίας, Φάνη Πετραλιά. Ωστόσο, δεν τέθηκε ποτέ σε εφαρμογή, αφού οι αντιδράσεις φαρμακοποιών και φαρμακαποθηκάριων ήταν αιτία για αλλεπάλληλες εκδόσεις ερμηνευτικών εγκυκλίων και παρατάσεις από τον τότε υπουργό Υγείας.
Πρώτα ο… ασθενής
Ακόμη μια επίπτωση αυτής της πολιτικής ήταν ότι ο ασθενής μπορούσε πλέον να προμηθευτεί τα ακριβά φάρμακα από 38 σημεία σε όλη τη χώρα, ενώ προ Μνημονίου μπορούσε να τα βρει σε 10.000 σημεία. Αν τώρα τα φάρμακα αυτά περάσουν στα φαρμακεία της γειτονιάς, θα λογίζεται και clawback (επιστροφή χρημάτων λόγω υπέρβασης της δαπάνης που ορίζει ο κλειστός προϋπολογισμός), ενώ στα φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ κάτι τέτοιο δεν ισχύει. Αλλος ένας λόγος να μη θέλει η φαρμακοβιομηχανία να περάσουν τα φάρμακα στα φαρμακεία της γειτονιάς.
Δυνητικά ο πολίτης μπορεί και σήμερα να προμηθευτεί ΦΥΚ από ιδιωτικό φαρμακείο, αλλά μόνο με ειδική άδεια από το ΕΣΥ ή τον ΕΟΠΥΥ και αφού έχει περάσει από τη γραφειοκρατία της κατάθεσης δικαιολογητικών έγκρισης κ.ο.κ. Στη συνέχεια, θα πρέπει να βρει φαρμακείο ιδιωτικό, που θα έχει πληρώσει το αντίτιμο του ακριβού φαρμάκου για να «κερδίσει» με την πώληση του σκευάσματος 30 ευρώ μικτά και να πάρει τα χρήματά του εν ευθέτω χρόνω.
! Σήμερα τα ΦΥΚ, με ετήσια δαπάνη πάνω από 1 δισ. ευρώ, διακινούνται από τα 38 φαρμακεία του ΕΟΠΥΥ και από τα 70 σημεία διανομής Φαρμάκων Υψηλού Κόστους –κυρίως Κέντρα Υγείας και δημόσιες υπηρεσίες– σε νησιά και απομακρυσμένες περιοχές.
Μια περίεργη σύμπτωση
Λίγες μέρες πριν από το σόου του κ. Γεωργιάδη στη λ. Αλεξάνδρας και συγκεκριμένα στις 9/1 έληγε η ημερομηνία υποβολής προτάσεων στον διαγωνισμό για την ανάδειξη αναδόχου που θα αναλάβει το ντελίβερι των φαρμάκων. Οι προσφορές θα άνοιγαν στις 15 Ιανουαρίου, αλλά οι αντίστοιχες ημερομηνίες πήραν παράταση για 24/1 (κατάθεση προσφορών) και 30/1 (αποσφράγιση).
Διαβάζοντας τις ερωτήσεις που υποβάλλουν οι ενδιαφερόμενοι προς την αναθέτουσα αρχή, μαθαίνουμε ότι οι 20 φαρμακοποιοί που ανακοίνωσε ο κ. Γεωργιάδης ότι θα προσληφθούν από τον ΕΟΠΥΥ είναι, βάσει των όρων του διαγωνισμού, υποχρέωση του αναδόχου. Συγκεκριμένα: «Στον όρο (6.3) της σελ. 79 της Διακήρυξης (“Παροχή Φαρμακοποιών”), ορίζονται τα εξής: Στο πλαίσιο της υποστήριξης του εν λόγω έργου του Ε.Ο.Π.Υ.Υ. ο Ανάδοχος, κατά το στάδιο της παραγωγικής λειτουργίας, καλείται να παρέχει στην Αναθέτουσα είκοσι (20) φαρμακοποιούς ετησίως, οι οποίοι δύναται να απασχοληθούν ανάλογα με τις ανάγκες του Οργανισμού σε οποιοδήποτε Φαρμακείο Ε.Ο.Π.Υ.Υ. εντός Αττικής ή/και στις εγκαταστάσεις του Αναδόχου για την προετοιμασία των συνταγών προς εκτέλεση και υποστήριξη των φαρμακοποιών που εκτελούν συνταγές».
Ε.Γ.